بررسی ابعاد اخلاقی اهدای جنین وگامت از منظر اصول چهارگانه اخلاق پزشکی

از اواخر قرن بیستم شاهد پیشرفت های چشمگیری در حیطه علوم پزشکی و به ویژه پزشکی تولید مثل بوده ایم. یکی از مهم ترین این پیشرفت ها امکان دستیابی به روش های مختلف درمان ناباروری است و در حال حاضر همچنان شاهد ارتقا و توسعه این روش ها هستیم که افق زندگی زوج های نابارور را روشنی بخشیده است. در عین حال استفاده از این روش ها، مسائل و ملاحظات اخلاقی و حقوقی متعددی را مطرح کرده است. مهم ترین مسائل اخلاقی مربوط به اهدای جنین شامل رضایت آگاهانه، غربال اهداکنندگان و گیرندگان، محرمانه بودن، مسائل مالی اهدا و سایر مسائل مربوط به گامت یا جنین اهدایی می باشد. اگر از دیدگاه اصول چهارگانه اخلاق پزشکی شامل احترام به استقلال فردی، سودرسانی، ضرر نرسانیو اصل عدالت که امروزه به طور وسیعی به عنوان راهنما در تصمیم گیری های عملی در ارتباط با اخلاق پزشکی مورد استناد قرار می گیرد به موضوع بنگریم می توان گفت: با توجه به اصل احترام به استقلال فردی، گیرندگان و دهندگان بایستی از آنچه که قصد انجام آن را نموده اند. همچنین شرایط آن آگاه باشند، لذا بایستی قبل از آغاز درمان، مشاوره درخصوص فرآیند درمان و خطرات آن به زوجین ارائه گردد. به علاوه با در نظرگرفتن جنبه های متنوع موضوع و نتایج مختلف روش های درمانی جدید نازایی، تهیه راهنماهای اخلاقی (گاید لاین) ملی در این زمینه ضروری است. همچنین با توجه به اصل احترام به استقلال فردی محرمانگی اطلاعات مربوط به دهندگان و گیرندگان جنین ضروری بوده و لازم است اسناد با محرمانگی بالا حفاظت گردند. با عنایت به دو اصل سودرسانی و ضررنرساندن گیرندگان و دهندگان جنین بایستی غربال (بررسی) شوند؛ برخی افراد واجد ویژگی ها و شایستگی های ضروری شناخته شده و برخی افراد از روند درمان حذف می گردند. در زمینه ناشناس بودن اهداکننده و افشا یا عدم افشای راز اهدا برای کودک و دیگران، نظریات متفاوتی ارائه شده است، اما به نظر می رسد با توجه به دو اصل عدالت و احترام به استقلال فردی حق فرزند حاصله نسبت به آگاهی از اصل و نسب زیست شناختی خود یک ضرورت اخلاقی است. چنانچه در کنوانسیون جهانی کودک نیز به این حق تصریح شده است. همچنین با توجه به اصل ضررنرسانی از نظر فقهی و جلوگیری از ازدواج با محارم در آینده و احتمال نیاز فرزند حاصل از اهدا به استفاده از اعضای پیوندی در موارد خاص لازم به نظر می رسد که بایستی هویت دهندگان گامت و رویان ثبت شود و نحوه دسترسی به این اطلاعات بر اساس دستورالعمل و قوانین مربوطه، مشخص شود.